[Review Sách] Thuật xử thế của người xưa – Thu Giang Nguyễn Duy Cần

Lại là một cuốn sách nữa đến từ tác giả Thu Giang Nguyễn Duy Cần, một cuốn sách với nội dung vô cùng sâu sắc và cần thiết. Cuốn sách viết về cách sống, đạo xử thế của người Á Đông, mà theo mình nó sẽ phù hợp hơn đối với người Việt so với những cuốn sách của các tác giả đến từ Âu Châu.

Tóm tắt nội dung

Cuốn sách bao gồm 6 chương với 134 trang giấy – không qua dày để chiêm nghiệm. Nhưng như chính tác giả đã viết, thuật xử thế nếu để viết ra bằng ngôn từ thì phải tốn cả đời cũng chưa xong. Nhưng những nội dung trong cuốn sách đã được tinh gọn nhất có thể mà vẫn truyền tải đủ.

Những câu chuyện trong cuốn sách phần lớn được dẫn từ những bài học của thời kỳ Hán – Sở (có gồm một vài ví dụ đến từ phương Tây). Những bài học về lòng tự ái, chữ “Lễ” của người Á Đông, ân và oán, đạo cương nhu, biết sống, có tài mà cậy chi tài.

“Cái ngu của người xưa dạy ta nhiều hơn cái khôn của họ”

Đánh giá chi tiết

Bằng ngòi bút tài hoa của một bậc học giả, tác giả Thu Giang đã cho “ra lò” một cuốn sách rất tinh tế và dễ “tiêu hóa”. Đối với một đọc giả đã xem qua bộ sách của ông thì mình đánh giá cuốn sách này dễ tiếp cận hơn hẳn. Hoặc đối với những đọc giả là fan của thời kỳ Hán – Sở tranh hùng thì ở đây tác giả Thu Giang đã cho ta thấy một số bài học khác biệt – bằng con mắt của một nhà tri thức.

Chương 1. Lòng tự ái

“Từ 15 đến 20 tuổi, cha cho phép con thông minh hơn cha,
Từ 20 đến 25 tuổi, con cũng được quyền tin rằng con thông minh bằng cha,
Nhưng bắt đầu từ 25 tuổi trở lên, cha bắt buộc con phải nhìn nhận sự thông minh của cha hơn con nhiều một cách tuyệt đối vậy”

Ở chương đầu tiên, tác giả đã dẫn một câu chuyện rất đỗi quen thuộc: câu chuyện về thầy bói mù xem voi. Để cho ta thấy rằng mọi sự trên đời này đều tồn tại nhiều phương diện, cái bạn nhìn thấy chưa đã đúng và cũng chưa chắc người khác đã thấy và ngược lại. Đừng tự cho mình là hay, bậc thánh nhân có thể thấy được nhưng cũng chỉ là thấy được hơn bạn mà thôi, chứ không thấy được tất cả.

Chương 2. Chữ Lễ của người Á Đông

“Tất cả thuật xử thế của người Á Đông đều ở trong một chữ Lễ”

Nếu ở chương 1, chúng ta đã biết được những bài học và vấn đề của lòng tự ái thì ở chương 2 tác giả đã nhấn mạnh tác hại của lòng tự ái qua những câu chuyện xưa. Chữ “Lễ” mà tác giả đề cập trong chương này có nghĩa là hy sinh là không chạm đến lòng tự ái của người khác. Chữ “Lễ” cũng là lời giải, là giải pháp cho lòng tự ái.

Chương 3. Có tài mà cậy chi tài

“Khôn mà làm như ngu, mới là khôn kín”

Từ xa xưa, chữ tài và chữ tai đã để lại cho hậu thế nhiều câu chuyện cũng như bài học. Ví như câu chuyện giữa Dương Tu và Tào Tháo được tác giả viết lại trong sách. Sau khi đọc chương này, mình có thấy liên hệ tới kế thứ 27: Giả tri bất điên trong binh pháp Tôn Tử. Như Lưu Bị, vờ là một kẻ hèn mọn, sấm to đã giật mình và rồi để lại cho hậu thế câu chuyện về Tam Quốc tranh đấu.

Chương 4. Ân và oán

“Thi ân mạc niệm
Thọ ân mạc vong.”

Ân ân oán oán là một vấn đề mà bao người phạm vào từ xưa đến nay. Câu chuyện của Hàn Tín và Lưu Bang là một dẫn chứng, Hàn Tín dũng mãnh lập bao công lao, dựng lên cơ đồ của nhà Hán, cứ nghĩ rằng mình đang “thi ân”. Nhưng ông đâu có ngờ rằng vì cái “thi ân” đó cộng với cách xử thế sai sót mà ông lại rước họa diệt thân. Hán Vương Lưu Bang bị chạm đến lòng tự ái, dù chính ông là người “thọ ân”. Một câu chuyện thôi, theo mình cũng đủ để hiểu và đạo ân oán.

Chương 5. Đạo cương nhu

“Nhu thắng cương, nhược thắng cường”

Thời nay, có rất nhiều bạn trẻ sẵn sàng liều mình vì “thà chịu chết chữ không chịu nhục”. Chữ “nhục” từ bao giờ đã trở nên rất nặng nề đối với các bậc “nam tử”. Chúng ta ai cũng được biết đến câu chuyện Việt vương Câu Tiễn nằm gai nếm mật chờ thời cơ phục thù, hay câu chuyện Hán Tín luồn cúi để tránh họa. Chương 5 Đạo cương nhu có thể gói gọn trong 1 từ “NHẪN”. Muốn trở thành người mà người khác tôn kính phải nhẫn được cái người khác không nhẫn được.

Chương 6. Biết sống

Tài và bất tài đều như nhau, đều là quấy cả
Chỉ có kẻ nào biết, là sống mà thôi.”

Trong đời, làm gì có kẻ khôn người dại, chỉ có người không biết thời thế. Biết thời thế để tiến thoái phù hợp. Kẻ chiến thắng không phải kẻ thông minh nhất, nhưng kẻ thông minh nhất chắc chắn sẽ chiến thắng.

Kết

Đây là một cuốn sách mà mình đọc vào dịp Tết Nguyên Đán 2023. Và bài viết này mình cũng dành 3 ngày vào dịp Tết này để viết, mình hy vọng bài viết sẽ giúp các bạn đang tìm đọc cuốn sách này chắc chắn hơn vào lựa chọn của bản thân. Với chưa đến 60 ngàn thì đây là một cuốn sách quá xứng đáng, các bạn có thể mua của NXB Trẻ để ủng hộ nhé!